Wie mij goed kent, weet dat ik een zwak heb voor boeken en notitieschriftjes. Maar ook spel- en kaartendoosjes trekken mijn aandacht wanneer ik boekhandels binnenstap of begin af te dwalen op internet. Meestal staan ze verloren tussen een overweldigend aanbod boeken of tijdschriften. Want zo’n kleinood, waar zet je dat?
Ik verzamel ze bij mij thuis op één plek: de boekenkast en ik laat je graag even meekijken. Het zijn vaak kleine doosjes, maar hun inhoud is explosief, absurd, diepgaand, plezant! En hoewel ze (bijna) allemaal filosofische vragen bevatten, legt iedere uitgave een ander accent. Soms zijn enkele kaarten het enige wat je nodig hebt om een reis te maken door je gedachten.
Ben je dus op zoek naar meer filosofie en creativiteit in je leven, dan zit je goed met deze kaartensets:
Sofia. Samen filosoferen.
Geschikt: om je filosofische kennis bij te spijkeren en stevig denkwerk te verrichten. Voor leerkrachten secundair onderwijs of iets oudere kinderen thuis (12+).
Sofia neemt je mee in de wereld van grote filosofen en daagt je uit om zelf met filosofische vragen aan de slag te gaan. Kan jij geluk uitbeelden? Kan je tekenen wat schoonheid is? In 6 rondes leer je filosofen kennen (inclusief Arabische denkers en politieke filosofen) en scherp je je filosofische kennis aan. Het bevat spelopdrachten (uitbeelden, tekenen) die leiden tot conceptueel onderzoek van thema’s als schoonheid, rijkdom, volwassenheid, liefde. Het kwartet komt vooral tot zijn recht als je al wat filosofische achtergrondkennis hebt.
Filozoo. 35 grote vragen over natuur en techniek
Geschikt: voor het voeren van een fris filosofisch onderzoek in de klas (lager en secundair) rond natuur, wetenschap en techniek.
Prachtig vormgegeven kaarten met grappige vragen (Kent een kwal het verschil tussen links en rechts?) die gevolgd worden door telkens 3 nieuwe vragen die het filosofisch thema blootleggen of verdiepen. Er is een apart doosje met denkdieren (twijfelschaap, exploraf, kenniskonijn,…) die het eenvoudig maken om verschillende denkbrillen op te zetten (verwondering, twijfel, argumentatie,…). Aantrekkelijk voor kinderen door de grappige tekeningen en vragen die tot de verbeelding spreken.
Filozoo is een project dat in 2015 werd opgestart binnen onderzoekskern Exploratio (Odisee Hogeschool). Het richt zich op het stimuleren van kritisch en creatief denken over wetenschap en maatschappij bij leerlingen en studenten met filosoferen als methodiek.
Praatprikkels, Praatplaatjes en Denktekenen
Geschikt: voor iedereen die wil beginnen met filosoferen in de kleuterklas, de lagere school en thuis. (5+)
Praatprikkels, 50 filosofische vragen voor kinderen. Won in 2012 de Berrie Heesen Prijs. De vragen zijn speels, origineel en engageren kinderen meteen om na te denken. De kaartjes zijn bovendien mooi geïllustreerd en voorzien van de nodige doorvragen die je helpen antwoorden verder te onderzoeken.
Praatplaatjes, om te filosoferen met kleuters en alle andere soorten mensen. Wat zo mooi is aan de uitgaven van Fabien van der Ham, is dat ze direct aansluiten bij de leefwereld van kinderen en je houvast geven bij het voeren van gesprekken. Vooral de Praatplaatjes vertrekken vanuit concrete mensen en voorwerpen. De tekeningen op de voorzijde van de kaarten zijn multi-inzetbaar voor verschillende thema’s. Inclusief graafvragen en een handleiding om snel van start te kunnen gaan.
Denktekenen, 45 tekenopdrachten die kinderen aan het denken zetten. De nieuwste uitgave van Filosovaardig zet kinderen eerst aan het tekenen en laat ze daarna denken. Hoe je over privacy, natuur of vrijheid denkt, kan je immers onderzoeken door te tekenen. Na elke tekenopdracht volgen enkele vragen en krijg je uitspraken van kinderen over het thema’s als ziel, nu , nergens, waarde, chaos. Met boeiende tekeningen op de voorzijde van de kaarten.
5 minuten spelletjes
Geschikt: voor iedereen die met groepen werkt en inspiratie zoekt voor korte, speelse opdrachten (8+)
Voor wie nog wat tijd over heeft in de klas en die leerzaam en speels wil opvullen, is er de reeks 5 minuten spelletjes. Ik gebruik ze voornamelijk tijdens mijn filosofeerkampen als experimenteel intermezzo, prikkelende activiteit of energizer. De reeks bestaat uit een 9-tal titels, waaronder
5 minuten creatief denken: opdrachten die de flexibiliteit en vindingrijkheid van deelnemers stimuleren bij het bedenken, kiezen en uitproberen van mogelijkheden. Met korte oefeningen rond verbeelden, uitstellen van oordeel, associëren, creatief waarnemen,…
5 minuten drama: zet deelnemers aan te improviseren, verbeelden, spreken, fantaseren en presenteren. Daarbij zijn humor, creativiteit en timing van groot belang.
Website Onderwijs maak je samen
Little creative thinker’s connection dominoes (Dorte Nielsen en Katrine Granholm)
Geschikt: om thuis met je kinderen een hoop creatieve hersencellen in gang te zetten en er nog veel plezier mee te beleven ook. (5+)
Wie creatief wil denken, moet verbindingen kunnen maken. De Little Creative Thinker’s Connection Dominoes speelt met dat idee en zet aan nieuwe visuele combinaties te maken (op basis van vorm of patroon) of om concepten te verbinden (een appel en peer zijn allebei fruit). Een dominospel zonder nummers waarbij je op een andere manier naar dingen leert kijken. Creative stuff!
Het grote dilemma op dinsdag spel – BLIJE EDITIE
Geschikt: voor iedereen die houdt van grappig en absurd denkwerk, elkaar beter leren kennen, argumentatie-skills aanscherpen en inspiratie zoekt een filosofisch gesprek, tussendoortje, beloning. Voor thuis en in de klas. (6+)
Mijn online filosofeersessies sluit ik elke keer af met een dilemma. Dat is ondertussen een favoriete activiteit geworden. Bij een dilemma moet je kiezen tussen 2 opties die even aantrekkelijk of weerzinwekkend zijn. De absurde dilemma’s in het spel laten je lachen, maar zorgen ook voor discussies en trainen je in argumenteren. Je kan er zo kort of lang mee spelen als je zelf wil. Gebruik de blije editie voor kinderen. De originele versie is eerder bedoeld voor tieners en volwassenen.
Verwonderingskaartjes. 48x inspiratie voor mooie lessen (Merel Sprong)
Geschikt: voor leerkrachten die worden geïnspireerd door originele onderzoeksprojecten (Konden je oma of opa vroeger hetzelfde eten als jij nu?) of een oefening creatief denken willen serveren (Waarmee kan je verven?).
Kleine kaartjes om enkele denkvaardigheden te oefenen: analyseren, evalueren en creëren. De kaartjes sluiten aan bij de kerndoelen uit het domein Oriëntatie op jezelf & de wereld en zijn gebaseerd op de denkvaardigheden uit de taxonomie van Bloom. Ze zijn daarmee een mooie start voor een creatief gesprek of een (groeps)project.
Vragenvulkaan. Spelen met 36 filosofische thema’s
En natuurlijk is er ook Vragenvulkaan, het filosofeerspel op maat van kinderen. Iemand noemde het een “coole combo van spelen en leren”. Ik zou het niet beter kunnen zeggen. Ontdek het spel hier.
Ken jij nog kaartensets die de moeite waard zijn, maar niet in deze lijst staan? Vertel het me!
