Wie met kinderfilosofie bezig is, zal het herkennen. De twijfel en de kleine stapjes. Er is werk aan de winkel: denk- en vooral doewerk om van een generatie kinderen goede denkers te maken. Denkers die problemen het hoofd bieden door creatief te denken, die sterk in hun schoenen staan omdat ze kunnen samenwerken en die de juiste vragen stellen over de wereld vandaag. Maar denkers ‘maak’ je niet zomaar: dat vraagt tijd, aandacht, liefde, verzorging, oefening.
Berrie Heesen (1954-2002) wist dat. Meer nog. Als grondlegger en pleitbezorger van de kinderfilosofie in Nederland inspireerde hij velen met zijn creatieve en vernieuwende werk. Hij bracht speelsheid en creativiteit in het denken. Ook voor mij zijn dat twee kernwoorden in alles wat ik doe. Het is pas als je zelf aan het filosoferen gaat, dat je leert denken. En hoe leren kinderen? Precies, door te spelen. Voor kinderen zijn spel en verwondering een vertrouwde route naar grote ideeën en uitdagende vragen.
“Voor kinderen zijn spel en verwondering een vertrouwde route naar grote ideeën en uitdagende vragen.”
Een jaar geleden won ik de Berrie Heesen Prijs voor een spel (toen nog in een dummy-versie) waarvan de jury oordeelde dat het “volledig, meteen toepasbaar, filosofisch verantwoord, speels en mooi ” was. Ik was ontroerd. Trots ook. Maar een stemmetje in mijn hoofd strooide toch wat twijfel rond:
Hoezo, een groot publiek bereiken met filosoferen?
Hoezo, speelsheid en creativiteit in het denken?
Hoezo, gezinnen materiaal aanreiken om goede gesprekken met hun kind te voeren vanuit verwondering?
Ruimte om te groeien
Maar kijk: het werd stiller in mijn hoofd.Want dat spel kwam er écht en het zijn niet enkel gezinnen die er deugd aan beleven, maar ook leerkrachten, hogeschoolopleidingen en bibliotheken. Ik kreeg ruimte om kinderen aan het denken en verwonderen te zetten op filosofiefestivals, in musea, bij culturele centra en op scholen. Meer en meer scholen. Die me vertellen dat hun leerlingen het denken leuk vonden en sindsdien op een andere manier naar dingen kijken.
Tegelijkertijd is er nog zoveel onbekend terrein. Hoe overtuig je scholen dat zelfreflectie even waardevol is als het afnemen van een test? Hoe maak je andere manieren van leren zichtbaar en bespreekbaar? Wat voor materialen zijn er nodig om kinderen op een toegankelijke manier aan het denken te zetten? Worden de juiste vragen gesteld als we het hebben over vernieuwing, vooruitgang en groei?
“Willen we goede denkers in de toekomst, dan moeten we kinderen nu leren filosoferen. Punt.”
In tegenstelling tot heerlijke appels, groeien goede denkers (nog) niet aan bomen.
Willen we goede denkers in de toekomst, dan moeten we kinderen nu leren filosoferen. Punt. Over de manier waarop moeten we blijven denken en in praktijk experimenteren. Dat vraagt veel inzet en niet alleen van kinderfilosofen. Het was Berrie Heesen die het pad baande en gelukkig volgden velen al in zijn voetsporen. Ook met grote stappen. We doen dat goed. Graag. Gretig. Niets mooiers dan kinderen hun eigen denkkracht te laten ontdekken.
Maar er is werk aan de winkel. Die mooie prijs laat me daar elke dag aan herinneren.
Wil jij ook aan de slag met denkers van morgen?
- Dat kan volledig coronaproof met het bekroonde spel Vragenvulkaan. Voor thuis en in de klas!
- Schrijf je in op onze nieuwsbrief of volg ons op Facebook voor het laatste nieuws.
- We horen je graag per mail!
