Jostein Gaarder, de succesvolle Noorse auteur, staat weer volop in de belangstelling. Zijn klassieker ‘De wereld van Sofie’ verschijnt in stripvorm en op hetzelfde moment brengt hij met een ander boek een belangrijke boodschap over de toekomst van de wereld. ‘Wij zijn de wereld’ is zijn persoonlijke brief aan zijn kleinkinderen, waarin hij zijn levensfilosofie uiteenzet en urgente vragen stelt over ons bestaan.
In het eerste deel van het boek neemt Gaarder de lezer mee naar het wondere heelal: hij heeft het over twee gebeurtenissen in zijn jeugd die op hem een diepe indruk hebben nagelaten en de kiem legden voor zijn fascinatie voor onze wereld en hem doen nadenken over de vraag of er leven is in het heelal. Hij neemt de lezer mee langs vooral natuurhistorische en bovennatuurlijke vraagstukken: de sterrenhemel, de oerknal, buitenaards leven, parapsychologie, tijdreizen en de uitvinding van de scheepsklok. Het duizelt je als lezer niet enkel van verwondering over al die fenomenen, maar ook van de vreemde gedachtegangen en moeilijke zinsconstructies. Gaarder neemt zijn tijd, gaat erg in (wetenschappelijk) detail en probeert daartussen zijn eigen stem en filosofie te laten horen. Dat wordt een beetje te veel van het goede om het boek boeiend te houden, ook omdat zijn ideeën niet altijd helder worden overgebracht.
Nochtans reikt hij de lezer interessante perspectieven aan. Bijvoorbeeld wanneer de ervaring wordt beschreven van de bemanning van de Apollo 8 wanneer zij voor het eerst de aarde zien vanuit de ruimte. Kippenvel. Een astronaut drukte het zo uit: “We set out tot to explore the moon and instead discovered the Earth.” Verbazing over onze wereld troef dus en het idee dat we als mens niet alleen deel uitmaken van iets veel groters, maar dat ook zijn (een referentie naar de titel: Wij zijn de wereld), is natuurlijk reden genoeg om de klimaatcrisis aan te pakken en relevante vragen te stellen.
Want Gaarder is bezorgd over de wereld die hij achterlaat aan zijn kleinkinderen. Hoe ziet de wereld eruit aan het einde van de eenentwintigste eeuw? Hij stelt zich een groot boek voor met prachtige foto’s van uitgeroeide roofdieren, planten, schimmels, reptielen… en zoogdieren. Confronterend en dus moeten we nu de strijd aangaan zodat onze kleinkinderen later kunnen zeggen dat we het fout hadden.
En hoewel hij zichzelf optimist noch pessimist noemt (pessimisme over onze planeet noemt hij ‘decadent’ en een ander woord voor ‘luiheid’), maar hoopvol, zegt hij op een gegeven moment dat hij niet meer verder durft te vragen en bijna blij is dat hij niet meer in staat zal zijn de antwoorden van zijn kleinkinderen te horen.
Naarmate het boek vordert, focust Gaarder dus meer op zijn persoonlijke filosofie en krijg je als lezer steeds meer perspectieven aangereikt die de nietigheid van ons bestaan illustreren. Aanstekelijk: Gaarders verbazing over deze geweldige wereld en het mysterie van ons bestaan. Hij doet ons eraan herinneren wat meer naar die wonderlijke sterrenhemel te kijken.
Wij zijn de wereld. Een levensfilosofie. (16+)
Jostein Gaarder | ISBN 9789026161612 | De Fontein
Met dank aan Uitgeverij De Fontein en VBK voor het recensie-exemplaar.
Denk je bij het aankopen van die fijne kinderboeken ook aan de lokale handelaar? Bestel je boek bij een boekhandel via Confituur Boekhandels, Standaard Boekhandel of de vele kleine gespecialiseerde boekhandelaars dichtbij huis. Ook op filosovaardig.nl. vind je heel veel filosofieboeken en -materialen.
