Een kaal hoofd in een bed en een sprekende gekko die hem één wens geeft. Voor de twee het weten, loopt alles compleet uit de hand in dit filosofische en absurde boek. Maar gaandeweg ontdek je als lezer wat het betekent om mens te zijn en wat echte vriendschap is.
Els Pelgrom debuteerde zestig jaar geleden als schrijver. Haar bekroonde werk (ze ontving drie Gouden Griffels) werd dit jaar opnieuw uitgegeven. Ik las De Eikelvreters (hier lees je de bespreking) en dat boek was een zalige ontdekking. Maar toen ik in Het levende hoofd begon, legde ik het snel weer aan de kant omdat ik het moeilijk geschreven vond en zo absurd dat mijn verbeelding het moeilijk kon volgen. Maar na een tijdje nam mijn nieuwsgierigheid het over en las ik het opnieuw.
Je moet jezelf als lezer even de tijd geven om in het verhaal te komen. Het begin is meteen bizar, maar ook lief. Een gekko ontdekt een kaal hoofd in een bed dat daar al jaren lijkt te liggen. Het hoofd droomt ervan lange zwarte haren te hebben. En laat dat nu net zijn wat Gekko hem bezorgt door één of andere toverspreuk. Nadien zorgt hij ook nog voor armen en benen, zodat het hoofd plots een koppotige wordt die uit bed kan. Het hoofd is gulzig en gretig om de wereld te gaan ontdekken, want het heeft, al lezend, tijd genoeg verspild in bed.
“Hij kreeg kippenvel op zijn armen en hij wist niet wat kippenvel was, hij wist niet wat schaduw was. Hij kende de woorden, maar nu voelde en zag hij het allemaal – en het verwarde hem omdat hij het niet thuis kon brengen.”
Uiteraard is de tocht van Gekko en Witteveer (het hoofd moest toch een naam hebben en met de haren kwamen ook drie veren) een tocht vol hindernissen: kinderen noemen het hoofd een ‘monster’, een professor die lesgeeft in de ontwikkeling van het kind, pronkt met zijn ontdekking tot afschuw van zijn studenten, dokters behandelen dit wezen als onderzoeksobject en gaan ver in hun enthousiasme,…
Dit boek zit vol filosofie en verwondering. Witteveer kent de wereld uit boeken, maar het is pas wanneer hij oog in oog komt te staan met mensen, natuur en dieren dat hij leert begrijpen. Hij blijft vrolijk en zijn verwondering sleept je als lezer mee in een wereld waar niets ‘normaal’ is. Is Witteveer echt? Is hij een mens of eerder robot? Zit je ‘ik’ in je hoofd of in je lichaam? Wat doe je als je iets vreemds tegenkomt?
Een filosofisch boek als dit kom je maar weinig tegen. Jammer dat het soms ontspoorde in moraal (Pelgrom heeft duidelijk een mening over onderwijs en wetenschap), het verhaal teveel onnodige zijsprongen maakt en poëtische taal ontbreekt zoals in een echte fabel. De speciale tekeningen van Sylvia Weve vol dynamiek en humor, zijn dan weer een verrijking voor het boek.
“Een bedoeling? Maar er is helemaal geen bedoeling. Dingen gebeuren, zo gaat het in het leven.”
Els Pelgrom schreef een intrigerende en originele fabel over vriendschap en wat het betekent om mens te zijn. Ik genoot van de bijzondere vriendschap tussen Witteveer en Gekko en de vele verschillende vragen en betekenissen die soms expliciet werden benoemd, maar soms ook wat in de diepte lagen. Voor iedereen die verrast wil worden. Moeilijk te zeggen vanaf welke leeftijd dit boek zal aanspreken: de taal is eerder moeilijk en de leefwereld sluit eerder aan bij die van adolescenten of volwassenen. Door de uitgeverij wordt het boek aangeprezen voor 10+.
Het levende hoofd
Els Pelgrom (tekst) | Sylvia Weve (ill.) | ISBN 9789024597277
Met dank aan VBK België en Luitingh-Sijthoff voor het recensie-exemplaar.
Denk je bij het aankopen van die fijne kinderboeken ook aan de lokale handelaar? Bestel je boek bij een boekhandel via Confituur Boekhandels, Standaard Boekhandel of de vele kleine gespecialiseerde boekhandelaars dichtbij huis. Ook op filosovaardig.nl. vind je heel veel filosofieboeken en -materialen.
