Thema’s: vrijheid, mens-dier, natuur, helpen, kunst
Johannes is een razendsnelle en bijzondere hond. Hij leeft in een groot park aan zee, waar hij de Ogen is – hij ziet alles wat er in het park gebeurt en vertelt dat aan de Oudsten. Samen met zijn vrienden (de Hulp-Ogen) houden ze dieren en mensen in de gaten. Maar er zijn veranderingen op komst en de dieren lopen steeds meer gevaar. Dan komen de geiten, die iets vertellen waardoor het leven van Johannes helemaal op z’n kop wordt gezet.
Het duurde een tijdje voor ik helemaal mee was met het verhaal van Johannes en zijn vrienden. De vertelstijl van Dave Eggers liet me schipperen tussen ongeloofwaardig en intrigerend. Het is dat laatste dat uiteindelijk overwon. Het hoofdpersonage is dan ook zo arrogant dat je er ongemakkelijk van wordt, maar tegelijkertijd ook bewonderenswaardig in hoe hij opkomt voor zijn vrienden en vrijheid. De grenzen van vrijheid worden hier zorgvuldig afgetoetst en dat geeft de nodige denkstof (Kan je voor altijd vrij zijn? Ben je pas vrij als je jezelf vergeet?).
“Omdat ik altijd met de snelheid van het licht had gerend werd ik nooit gezien, en wie niet gezien wordt, is op een unieke manier vrij. Maar afgeremd worden en tot stilstand komen, dat gaf problemen. (…) Stilstaan was een probleem. Stilstaan betekende gevangenschap.”
Maar ook kunst speelt een onverwacht grote rol in dit boek, zowel inhoudelijk als op vlak van de vormgeving. In het park wordt een museum gebouwd en de kunstwerken hebben een bevreemdend effect op Johannes. Hij stelt zich vragen over wat echt is terwijl hij haast gehypnotiseerd wordt door de beelden (‘rechthoeken’). Hoe Johannes naar de kunstminnende mensen kijkt, levert dan weer confronterende observaties op. In het boek zelf staan afbeeldingen van enkele schilderijen. De schilderijen zijn klassieke landschappen (Lindholm, Courbet, von Wright) waaraan de illustrator de hond Johannes heeft toegevoegd maar de schilderijen verder niet bewerkt. Elk hoofdstuk wordt afgesloten door een lege gekleurde pagina.
“Ik weet dat het heel raar en onwaarschijnlijk klinkt, maar het stond allemaal op dat plaatje, samen met nog veel meer dingen. Er waren allemaal voorwerpen die ik wel in de wereld had gezien maar dan heel anders en het leek eng en goed tegelijk, en zelfs troostend binnen die rechthoek. Ik kon mijn ogen er niet van afhouden.”
Een hond als verteller levert bij momenten heel grappige dialogen en gedachten op, waardoor het boek wat lichtheid krijgt. En ook de vrienden van Johannes, met hun eigen karaktertrekken, zorgen voor hilariteit. Dankzij de licht filosofische ondertoon kon dit boek me uiteindelijk boeien, maar ik vraag me toch af hoe kinderen het zullen ervaren. De zinnen zijn soms stroef, de vertelling cryptisch en het verhaal komt pas echt in een stroomversnelling halverwege het boek met het hilarische plan om de bizons te bevrijden en de (best grappige) geiten hun intrede doen. Maar misschien onderschat ik de jonge lezer. Ik ben in ieder geval heel benieuwd!
Al bij al een uiterst originele vertelling die je laat nadenken over de grenzen van vrijheid, het nut van berusting of verzet en de eigen aard van mens en dier. Avontuurlijk boek, in meerdere opzichten. Volgens de uitgeverij voor 10+.
De ogen en het onmogelijke
Dave Eggers (tekst) | Shawn Harris (omslag en illustraties) | Maria Postema (vert.) ISBN 9789025884956 | Uitgeverij Leopold
Met dank aan Uitgeverij Leopold voor het recensie-exemplaar.
Denk je bij het aankopen van die fijne kinderboeken ook aan de lokale handelaar? Bestel je boek bij een boekhandel via Confituur Boekhandels, Standaard Boekhandel of de vele kleine gespecialiseerde boekhandelaars dichtbij huis.
