Hoewel onze samenleving steeds meer aandacht heeft voor de noden en interesses van kinderen, erkennen we kinderen slechts zelden als serieuze en zelfstandige denkers. Hun diepere gedachten en vragen worden zelden gezien of gehoord.
“For most people, childhood is the time of perhaps the most sustained and persistent wondering of our lives. Yet it is also the period of life in which one’s reflections and ideas are least appreciated.” (Jana Mohr Lone)
Gelukkig is er het boek van Jana Mohr Lone. Zij schreef Seen and not heard. Why children’s voices matter, een overtuigend pleidooi waarom we beter naar kinderen zouden moeten luisteren. Dat boek zet je serieus aan het denken. Stel je eens voor wat het zou kunnen betekenen voor kinderen wanneer er niet langer op hun frisse kijk en perspectief werd neergekeken. Stel je eens voor dat we het signaal gaven dat luisteren naar kinderen even belangrijk is als luisteren naar volwassenen.
Volwassenen die erin slagen goed te luisteren naar kinderen, krijgen opnieuw toegang tot verwondering, verbeelding, aandacht en een oneindig geloof in het mogelijke. Daarom zijn filosofische gesprekken zo verrijkend, voor jong én oud. Kinderen worden tijdens die gesprekken gezien en gehoord. Maar als begeleider krijg je er nieuwe perspectieven bij.
Jana Mohr Lone weet waarover ze spreekt, als directeur van the Center for Philosophy for Children (Washington). Ze heeft jaren ervaring met het begeleiden van filosofische gesprekken met kinderen en jongeren.
Zo maken we ruimte:
Stop met kinderen “schattig” te vinden
Het gebeurt vaak onbewust, maar wanneer we alles wat kinderen doen en zeggen, schattig vinden, doen we geen recht aan hun pogingen om serieuze gedachten te formuleren.
“If we talk down to our children, we should not be surprised to find that their responses conform our limited expectations of them” (Gareth Matthews)
Erken dat kinderen voor zichzelf kunnen denken en spreken
We proberen kinderen veilig op te voeden en beslissen veel in hun plaats. Maar kinderen hebben hun eigen waardevolle perspectieven en interesses. Ze hebben de capaciteiten om zelfstandig te denken, maar dan moeten wij dat als volwassenen wel toelaten.
Denk niet ‘het is maar een kind’
Volwassenen zijn niet de enige wezens met kennis en ervaring. Gesprekken met kinderen kunnen ons eraan herinneren hoe het was om kind te zijn en hoe waardevol hun bijdragen zijn voor ons begrip en onze kennis.
Zoek opnieuw je beginner’s mind
Kinderen willen de wereld begrijpen en stellen veel waarom-vragen. Alles wat ze zien, horen, ruiken, voelen, … krijgt aandacht en wordt bevraagd. Kinderen kennen de kunst van waarnemen en breed leren. Die vaardigheid neemt af naarmate we ouder worden. Volwassenen die meer als kinderen kunnen denken en met een beginnersgeest in het leven staan, oefenen in flexibel denken.
Leg jouw interesses niet op, maar wees nieuwsgierig naar de kinderen
Sta jij echt open voor wat kinderen zeggen of gaat het in gesprekken vooral over jouw standpunt? Als volwassene zijn we zo gewoon om te focussen op wat een kind kan leren, dat we voorbijgaan aan hun authentieke gedachten. Maar laten we ruimte voor de vragen van kinderen en wat hen bezighoudt (in plaats van op te leggen wat wij denken dat ze interessant moeten vinden), dan worden ze gehoord en gezien.
“When we are honestly curious about what and how children think, and we relinquish our need to control our conversations with them, we can be present to them in a fuller way, allowing their words to reach us without the filter of our expectations and judgments.” (Jana Mohr Lone)
De gesprekken en ideeën die Jana Mohr Lone met de lezer deelt, getuigen van diep respect voor het denken van kinderen en tonen de originele gedachten van kinderen. Dit boek laat glashelder zien dat kinderen zelfstandige denkers zijn en, net als volwassenen, ernaar verlangen betekenis te vinden en begrepen te worden.
“Children have a great deal to offer. Think about it: we are so young when we begin to wonder about the world. If we approach our conversations with children without thinking of them as “just children”, we can foster reciprocal exchanges that have the potential to enlarge our perspectives and deepen our relationships.” (Jana Mohr Lone)
Seen and not heard. Why children’s voices matter.
Jana Mohr Lone
ISBN 9781475843248
Rowman & Littlefield
Extra boekentip:
Marco Wehr schreef een boek over wat we van kinderen kunnen leren in onze omgang met chaos en toeval. Ook hij is van mening dat nieuwsgierige ouders minstens zoveel kunnen leren van hun nieuwsgierige kinderen, als omgekeerd. Vlot leesbaar en onderhoudend geschreven.
Marco Wehr, Welke kleur heeft de tijd? Hoe kinderen ons aan het denken zetten, ISBN 9789056151997
